Nền Đông Y xã Bắc Lãng và những điều bây giờ mới được bật mí

Hiện nay nền y học thế giới đang phát triển rất mạnh, tuy nó có phát triển thế nào đi chăng nữa nhưng cũng không thể phủ nhận được vai trò của những vị thuốc đông y trong nền y học dân tộc. hiện nay nhà nước và các tổ chức đang quan tâm nhiều hơn đến hội đông y các tỉnh đến các xã. Để tìm hiểu về hội đông y chúng tôi đến với xã Bắc Lãng, huyện Đình Lập, Tỉnh Lạng Sơn.

Những khó khăn ban đầu…

Tiếp đón chúng tôi là ông Lã Văn Lợi, Trưởng hội Đông y xã. Khi chúng tôi đến cũng là lúc ông vừa đi rừng tìm thảo dược về, đang chuẩn bị đi mua con khỉ bị thợ săn bắn chết về làm thuốc. Qua lời tâm sự của ông chúng tôi biết được những nỗi vất vả cũng như tâm huyết của những người thầy thuốc nam nay.

Ông Lã Văn Lợi

Châm thuốc rít một hơi ông nói: quê ta có nhiều cây cỏ, nhiều cây có thể làm thuốc, người dân ta sống trên cây thuốc mà. Ngày trước ai biết cây thuốc thì tìm về bảo quản, ai bị bệnh nhờ đến thì đi chữa hộ, chữa bệnh vẫn mang tính chất cá nhân. Những phương thuốc bí truyền chỉ truyền cho con cháu trong nhà, tôi được bố đẻ Lã Văn Tiên truyền lại, nhiều người dân chữa khỏi bệnh nên càng tin tưởng, tha thiết thành lập hội những người biết thuốc nam, thấy nguyện vọng tha thiết của người dân, cần tập hợp lại để trao đổi kinh nghiệm bởi mục đích cuối cùng cũng là cứu người mà. Năm 1987 có ba người là tôi, ông Hoàng Dương Quý và ông Phùn Tài đứng ra lập tổ đông y, lúc đầu tổ lập ra thiếu cơ sở, trang thiết bị, không có kinh phí hoạt động, nhiều lần tổ định giải tán, nhưng bằng tâm huyết với nghề, tự nghĩ mình không thể phụ lòng người dân đã mong mỏi nên các ông đã cố gắng để cho hội tồn tại và hoạt động tốt hơn nữa.

Đến năm 2005, Tổ chức Sêrum về điều tra, thấy hội hoạt động có hiệu quả, cần phải phát triển, đầu tư trang thiết bị cho tổ Đông Y, sưu tầm những cây thuốc quý, cho người đi học, tổ chức cho hội viên nào đi học sẽ cho đi du lịch ở nuớc ngoài. Tổ chức sêrum còn xây một căn nhà, có hai gian, một văn phòng thường trực, gian khác giành cho bệnh nhân. Đổi tên Tổ Đông Y thành Hội Đông Y, với số lượng thành viên ngày càng tăng, hiện nay có 24 hội viên, “trong tương lai số hội viên chắc chắn sẽ tăng hơn nữa”, ông Lã Văn lợi quả quyết như vậy.

Vườn thuốc nam của Hội Đông y xã Bắc Lãng

Tuy vậy, bây giờ hội vẫn gặp rất nhiều khó khăn: cở sở hạ tầng chật hẹp, cao nấu tại văn phòng của hội, phòng chữa trị cho bệnh nhân thiếu, phải mượn một phòng của trạm y tế xã, còn có khó khăn về nguồn nhiên liệu….Nhưng khó khăn nhất là hiện nay khi thương nhân thu mua những cây thảo dược quý bán sang Trung Quốc. Nguồn thảo dược trở nên khan hiếm dần, cây thuốc khó tìm nhất là loại 7 lá 1 hoa, hội phải đi nhiều nơi tìm thảo dược và thăm quan các hội đông y ở tỉnh khác, đồng thời trao đổi cây thuốc qúy về gây giống.

Công việc tìm thuốc đã vất vả như vậy thì công việc pha chế và nấu cũng vất vả không kém “ phải biết pha loại nào với loại nào mới có hiệu quả, lạo nào kị lạo nào, công việc ninh rất lâu, cao đông vật chỉ 7 ngày đêm, còn muốn cao thực vật phải ninh 12 ngày đêm” cho chúng tôi biết công việc của hội, tôi biết được nỗi trăn trở hiện lên khuôn mặt ông “ hiện nay chúng tôi không có được đầu ra, hầu hết sản phẩm chúng tôi đều tự tiêu, tự cấp, chúng tôi tự bán thuốc rồi lấy tổng doanh thu phát lương theo công của từng người, một lạng cao cây cây bán được 1 trăm nghìn, cao động vật 2 trăm nghìn, đắt nhất là cao Sơn Dương bán được trên 3 trăm nghìn. Sao đủ tiền phát lương cho 24 hội viên, chúng tôi rất mong nhà nước sẽ có những chính sách chăm lo hơn để chúng tôi có thể tận tâm phục vụ nhân dân nhiều hơn nữa”.

Không thắng được tâm huyết với nghề

Lại châm điếu thuốc hút, ông nói “ cho dù có khó khăn chúng tôi cũng sẽ cố gắng để không phụ lòng người dân, bởi chúng tôi tâm niệm: cứu một mạng người hơn xây bẩy tháp chùa mà”. Ông khoe với chúng tôi về thành quả đã đạt được đầy hưng phấn: Hiện nay chúng tôi sưu tầm được hơn 800 loại thuốc, có 3 khu bảo tồn thuốc nam: vườn Pha Luông của đội Khe Cảy, vườn Khe Phước của đội Khe Mò, còn vườn Quán Thàng của đội Khe Váp, đặc biệt là vườn hơn 1 sào gần Trạm y ế xã, hai vườn thuốc gia đình, vườn thuốc của tôi và ông Đặng Minh Tài. Chữa khỏi hơn 200 người, chiếm 70% là chữa khỏi. năm nào chúng tôi cũng được tặng bằng khen, giấy khen.

Chữa bệnh bằng Đông y nếu không khỏi cũng không xảy ra phản ứng thuốc như Tây Y, được biết Hội có thể chữa được các bệnh như: đại tràng, sỏi thận, trĩ nội, trĩ ngoại, viêm gan B, ung thư vú, ung thư tử cung, nối gân, nối xương, tai biến mạch máu não, động kinh, lậu, vô sinh, đặc biệt là chữa thuốc độc, chữa rắn độc như trường hợp của chị Hoàng Thị Lý tại xã Vô Ngại, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh, “ gia đình chuẩn bị cho tôi vào quan tài, nếu không có ông Lợi cứu chữa chắc tôi chẳng còn” chị lý cho biết với lòng đầy biết ơn. Hay trường hợp ông Trần Ngọc Hoàng , xã Yên Đức, huyện Đông Triều, Tỉnh Quảng Ninh, bị liệt hết cánh tay, cũng được ông Lợi chữa khỏi. Đặc biệt trường hợp anh Thanh trú tại thôn Bản Hả, xã Bắc Lãng, huyện Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn bị viêm xoang, đi khắp các bệnh viện chữa băng thuốc Tây Y cũng không khỏi, bệnh viện trả về gia đình chuẩn bị làm đám, thấy vậy vợ chồng ông Hoàng Dương Quý là một hội viên cũ của hội Đông Y xã đã chữa khỏi. Gia đình anh Thanh biết ơn vô cùng, trả công nhưng vợ chông ông Quý chỉ nhận tấm lòng thành của ông, không phải chữa bệnh để lấy tiền…. Còn rất nhiều trường hợp đã được hội Đông Y chữa khỏi, hội lấy phương châm cứu người làm tâm đức, làm điều thiện để phúc cho con cháu.

Đặc thù của người chữa thuốc nam là không để lại di chứng nếu không chữa được khỏi, Ông Lợi cho biết: công việc tìm thuốc rất vất vả, tỉ mỉ, nhiều kiêng kị “không được chào ai khi đang đi hái thuốc, người khác chào không được thưa, có những cây thuốc khi nhổ phải khấn, nếu khấn rồi nhổ được cả gốc thì sẽ chữa khỏi, nếu không thì chữa cũng không khỏi, phải tim cách khác”. “Phải là người tâm huyết với nghề mới làm được”, ông Đặng Minh Tài, phó Hội Đông Y cho chúng tôi biết vậy.

Mỗi hội viên có một sổ riêng để ghi những vị thuốc mình biết để tích lũy thêm các loại thuốc chữa được nhiều bệnh hơn nữa “ chúng tôi sẽ sưu tầm nhiều vị thuốc hơn để kho thuốc của hội phong phú hơn, tiếp tục huy động nhiều người tham gia vào hội, xây dựng cơ sở khang trang hơn nữa, nhân rộng ra các thôn, các xã khác, kết hợp với trạm y tế xã theo phương thức kết hợp giữa Tây Y và Đông y, mong muốn được tham quan học hỏi từ những đơn vị bạn để có thể chữa được nhiều người hơn nữa” nhìn ông Lợi kể về hướng phát triển cảu hội nhưng thấy được những nỗi chăn trở trên nét mặt của ông.