Tình trạng nắng nóng kéo dài có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi trong đồ ăn, nhất là khi không được chế biến, gây ra ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.
Nhận định về hàng loạt vụ ngộ độc thực phẩm tại Nha Trang, TP HCM và Đồng Nai, bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP HCM cho biết nắng nóng kèm độ ẩm cao kéo dài như hiện tại sẽ khiến vi khuẩn phát triển, thúc đẩy quá trình phân hủy thức ăn. Mặt khác, nhiều người thường sơ chế, nấu, bảo quản chưa đúng thức ăn nên có thể gây nên nguy cơ ngộ độc thực phẩm cao.
Bà Lan cho biết dù nguyên liệu đảm bảo chất lượng và chế biến cẩn thận nhưng trời nắng nóng thế này thì thức ăn để ở nhiệt độ thường vài giờ cũng đã hỏng.
Sở An toàn Thực phẩm TP HCM khi đi kiểm tra đã từng ghi nhận một số cơ sở hàng rong sử dụng cơm nấu từ hôm trước làm sushi để qua đêm rồi sáng hôm sau bán ra. Ngoài cơm, món này còn có trứng và một số sốt và rau củ.. Bên cạnh đó, một số người bán ế, nhưng hôm sau vẫn bán tiếp sau khi đun lại và hâm nóng.
Bên cạnh nguyên thời tiết, nhiều người còn chưa có ý thức và kiến thức về an toàn thực phẩm. Chẳng hạn như họ chế biến thực phẩm sống, chín lẫn lộn, mua nguyên liệu giá rẻ không rõ xuất xứ…
ThS.BS Doãn Uyên Vy, chuyên gia về bệnh nhiễm độc, làm việc tại TP HCM cũng có cùng quan điểm khi nhận định rằng nguy cơ ngộ độc thực phẩm có thể do nhiều khâu, từ việc lựa chọn nguyên liệu chế biến, bảo quản, để thức ăn lâu ở điều kiện nhiệt độ vi khuẩn dễ sinh sôi và sản sinh ra độc tố.
Ví dụ như thủ phạm hàng đầu gây ngộ độc thực phẩm là vi khuẩn tụ cầu (Staphylococcus) có thể nhiễm sẵn trong thực phẩm từ tay người chế biến nhiễm qua thực phẩm. Khi nấu chín, vi khuẩn này có thể chết, nhưng độc tố của nó khó có thể bị phá hủy nên người ăn phải rất dễ bị ngộ độc.
Theo bác sĩ Vy, thực phẩm bán rong, thức ăn đường phố ở điều kiện thời tiết nắng nóng đối mặt với nguy cơ kém an toàn hơn vì thường bày bán ở nhiệt độ thường trong nhiều giờ, khiến vi khuẩn sinh sôi và tiết ra độc tố. Ngoài ra, đồ ăn có thể không được đậy kỹ càng nên bị ruồi bám.
TP HCM hiện có khoảng 15.400 điểm bán thức ăn đường phố có quản lý và nhiều điểm bán di động không thuộc nhóm có đủ giấy tờ về an toàn thực phẩm. Theo Lãnh đạo Sở An toàn thực phẩm, việc quản lý và kiểm soát nhóm này còn nhiều thách thức.
Thông thường, người kinh doanh sẽ buôn bán nhỏ lẻ, hoạt động trong thời gian ngắn và không cố định, việc chấp hành quy định còn hạn chế. Nhiều người bán thức ăn đường phố thời gian gần đây đã chú ý đeo khẩu trang, dùng kẹp gắp thức ăn, bao tay nhưng vẫn còn nhiều vấn đề khác.
Theo bà Lan, thành phố đang lập những tuyến phố tập trung về thức ăn đạt chuẩn. Theo đó, các hàng quán sẽ có nguồn nước sạch để dùng, được quản lý tốt hơn về quá trình và bảo quản thức ăn cũng như nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm…
Mặt khác, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần nâng cao ý thức tự bảo vệ mình. Chẳng hạn như phải ngâm và rửa kỹ rau củ quả ăn sống bằng nước sạch. Khi nấu chín kỹ, phải đảm bảo nhiệt độ đạt tới trên 70 độ C. Thức ăn càng để lâu càng nguy hiểm, nên tốt nhất là ăn ngay sau khi nấu.
Ngoài ra, cần chú ý một số điều dưới đây để đảm bảo an toàn, tránh bị ngộ độc thực phẩm:
- Bảo quản thức ăn đã chín cẩn thận, nên vứt bỏ thực phẩm nhiễm bẩn hay đã hư hỏng
- Tránh gây ô nhiễm chéo giữa thức ăn sống và chín với bề mặt bẩn
- Rửa tay sạch sẽ khi làm đồ ăn
- Vệ sinh và lau rửa tủ lạnh thường xuyên
- Che thực phẩm cẩn thận để tránh côn trùng, có thể bảo quản trong tủ kính, lồng bàn, hộp kín…
- Phản ánh với các đơn vị chức năng nếu thấy cơ sở kinh doanh thực phẩm không đảm bảo an toàn
- Nếu nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, nên đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời
